Mieke Breij, Jan Hage en Erik Heijerman (red.) - Musica pro Deo. 50 jaar Domcantorij. Herinneringen en reflecties

Reflecties op en herinneringen aan de kerkmuzikale praktijk van de Domkerk en het functioneren van de Domcantorij daarin, door ruim dertig theologen, kerkmusici, gemeenteleden en oud-leden van de Domcantorij.

Uitgave in eigen beheer, 122 blz., prijs € 20,-. Te koop in de Domshop die tijdens de bezichtigingsuren (ma-vr 11.00-16.00 uur en zat 11.00-15.30 uur) van de kerk geopend is. Het is ook te bestellen via de webshop van de Domkerk.

De Duitse kerkmuziek maakte vanaf de Tweede Wereldoorlog een stormachtige ontwikkeling door. Veel kerkmuziek moest zich gewonnen geven aan de heersende tijdgeest en de grote sociaal-culturele veranderingen vanaf de jaren zestig. Toch bleef er nieuwe kerkmuziek ontstaan, maar vooral voor buiten de kerk. De kerkmuziek werd geestelijke muziek en kreeg een meer missionair karakter.Kerkmusicus Hans Jansen brengt de veranderende kerkmuziek helder voor het voetlicht in een aantal thematische hoofdstukken. Centraal in de bundel staan zeven componistenportretten van Duitse kerkmusici die na de Tweede Wereldoorlog actief zijn geweest binnen en buiten de kerk: Jens Rohwer, Walter von Forster, Siegfried Reda, Johannes H.E Koch, Johannes Driessler, Wolfgang Hufschmidt en Heinrich Poos.

Uitgeverij Skandalon, 292 blz, € 24,95

Andries Govaart schrijft liederen voor de liturgie. Veel ervan zijn opgenomen in een van de – protestantse of katholieke – kerkelijke liedbundels. De weg die je goeddoet bundelt 350 oudere en nieuwe liederen, vertaalde en oorspronkelijke. Ze zijn geworteld in de traditie, te zingen door mensen van nu. Veel van zijn liederen vinden in de katholieke en protestantse liturgie een plaats. Een uniek onderdeel van Govaarts oeuvre vormen de pelgrimsliederen, zegeningen, en hymnen bij heiligenfeesten. De vele registers en de handige indeling maken de bundel uiterst praktisch in gebruik. Bij deze eenstemmige uitgave hoort de website www.andriesgovaart.nl met partituur, begeleiding of meerstemmigheid van 320 van de liederen, met achtergronden en audio en video en veel meer.

Uitgeverij Skandalon, 496 blz. met 2 leeslinten, € 32,50 (tot 1-1-2023, daarna € 37,50

Mooier kan ik het niet maken. Stokpaarden van een kerkmusicus bevat interviews met Kees van Eersel, Thom Jansen en Barend Schuurman, lezingen over de relatie tussen tekst en muziek bij kerkliederen, de psalmvertaling van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde, over de stand van zaken in de hedendaagse kerkmuziek, en een discussie met Marco den Toom. Naast oudere en nieuwe artikelen bevat dit boek ook het spraakmakende interview uit begin 2013 waarin Zwart een boekje opendeed over de gang van zaken rond de samenstelling van het Liedboek (2013), en een nieuw interview, waarin hij het nieuwe liedboek op zijn mérites beoordeelt. Daarbij neemt hij, zoals we van hem gewend zijn, geen blad voor de mond, vanuit zijn betrokkenheid bij de hedendaagse kerkmuziek, zijn pleidooi voor kerkmuzikale kwaliteit en zijn liefde voor de gemeentezang. Van dat laatste getuigt ook de bij dit boek gevoegde CD met een bloemlezing van 25 van zijn kerkliederen op teksten van Ria Borkent, Martin de Geus, Huub Oosterhuis, André Troost, Sytze de Vries en Jaap Zijlstra.

Uitg. Muziekuitgeverij Nootzaak, 224 blz., gebonden, met leeslint; speelduur CD: 80:30. Prijs € 19,95 (+ 4,80 verzendkosten). Alleen rechtstreeks te bestellen via Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Christiaan Winter - Leven in Vogelvlucht; Willem Vogel (1920-2010)

Christiaan Winter, voormalig opvolger van Willem Vogel als cantor in de Oude Kerk in Amsterdam, is bezig met een promotie-onderzoek naar de invloed van het werk van Willem Vogel op het idioom van de Nederlandse protestantse liturgische muziek. Ter gelegenheid van Vogels 100e geboortedag verscheen alvast dit kleine boekje (46 blz.), dat een beknopte biografische schets bevat, verlucht met foto's. Tevens is een boekje met canons van Vogel uitgebracht. Beide boekjes, biografie en canonboekje zijn te bestellen bij de penningmeesteresse Els Kaars via email Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. . De biografie kost €12,50,- en het canonboekje  €7,50, inclusief verzendkosten. Voor €16,- krijgt u beide boekjes toegestuurd. Het geld kan worden overgemaakt naar bankrekening NL77 INGB 0006 1810 26 tnv Stichting Cantoraat Oude Kerk Amsterdam.

Hans Pasveer, Hij liet de mensen zingen. Over leven en werk van Jan Pasveer

Door zijn broer geschreven biografie van de kerkmusicus, muziekpedagoog en koordirigent Jan Pasveer (1933-2005). Pasveer leidde het Zaans Cantatekoor en het Westerkerkkoor, was docent koordirectie aan het Sweelinck-conservatorium, en was nauw betrokken bij de kerkmuziek, o.a. als lid van de Commissie voor de Kerkmuziek en als co-auter van het boek Het kerklied (2001).

Uitgave in eigen beheer, 104 blz., € 15,-; te bestellen via Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Hein Vrijdag - Zingen van binnenuit; een wegwijzer voor dirigenten, voorzangers en koren

Uit liturgische gezangen halen wat erin zit en dat tot bloei brengen. Ontdekken wat elk element te zeggen heeft: waarom gaat hier de melodie omhoog? Wat zou de componist bedoelen met deze pp aanduiding? Waarom op dit woord een dissonant en op het volgende een stralend consonant akkoord? Zingen van binnenuit wil van elk element in een muziekstuk laten zien wat het te zeggen heeft: de tekst, de melodie, het tempo, het ritme, de harmonie, de dynamiek, de beelden in de tekst, de beelden in de muziek. Elk element wil ontdekt worden. En eenmaal ontdekt kan het van binnenuit en met passie gezongen worden.
Zingen van binnenuit is een buitengewoon boeiend proces. Koorleden ontdekken betekenissen in de tekst, realiseren zich de zeggingskracht van de melodie, proeven de harmonie en het samenspel met het orgel als dat een eigen partij heeft, ervaren de werking van tempo en ritme. Een van de belangrijkste en mooiste taken van de dirigent is, het koor door een gezang heen te leiden. Zingen van binnenuit wordt zo een ontdekkingstocht waarin de koorleden zelfs bij het eenvoudigste lied de betekenis en werking van de verschillende muzikale elementen gaan ontdekken en ervaren.

Uitgeverij Abdij van Berne, 320 blz., € 24,95

Jan Jaap Zwitser en Anton Vernooij - Wonen in klanken. Een muzikale biografie van Maurice Pirenne 1928-2008

Op zijn grafsteen staat gebeiteld: PRIESTER-MUSICUS. Bewust in die volgorde. Dat is ook de volgorde die in het boek gehanteerd wordt, waar Jan Jaap Zwitser het leven van Pirenne beschrijft en Anton Vernooij de beschrijving van de muziek voor zijn rekening neemt.

In een rijk geïllustreerde uitgave van ca. 400 pagina’s volgen we het leven en werk van de jonge Maurice die met zijn ouders naar ’t Heike in Tilburg gaat, zijn weg naar de seminaries van Beekvliet en Haaren, zijn studie aan het conservatorium in Tilburg en aan het Istituto Pontificio di musica sacra in Rome, zijn benoemingen tot kapelaan, rector cantus en organist in de kathedraal. En ook de daarmee gepaard gaande twijfels: “Wil ik dit wel? Kan ik dit wel? Als ze mij maar niet vragen…”

Naast een duik in het leven in die tijd op een seminarie, krijgen we ook een beeld van het muzikale terrein dat ineens open ligt na Vaticanum II, het Tweede Vaticaanse Concilie. Kerkmuziek in de landstaal. Maurice was als de dood dat er allerlei rijmelarijtjes zouden ontstaan op onnozele melodieën. Hij, Floris van der Putt en een beperkt aantal anderen sprongen in het ontstane gat en schreven het ene werk na het andere. Psalmen, missen, motetten en meer zagen het levenslicht. Uiteraard op goede teksten en goede Bijbelse vertalingen.  

Met psalm 23 (Mijn Herder is de Heer) voor de uitvaart van mgr. Bekkers en psalm 93 (Koning is onze God) schreef hij wellicht zijn bekendste werken, maar er is zo ontzettend veel meer. De afgelopen 10 jaar heeft de Stichting Maurice Pirenne veel van die werken uitgegeven om zo de nalatenschap van Maurice niet te laten verstoffen in een archief, maar juist om die tot leven en klinken te brengen.

De biografie is voor sommigen een hernieuwde kennismaking en voor anderen een nieuwe ervaring.

Uitgave: Stichting Maurice Pirenne, ca. 400 blz., € 22,50. Verkrijgbaar via www.stichtingmauricepirenne.nl

Jan Smelik - Zingen zeggen. Artikelen & columns op het gebied van liturgie en kerkmuziek

Het votum in de kerkdienst, gebruik en ongebruik van liturgische formulieren, de inzameling der gaven, gebruik van de beamer en soortgelijke liturgische onderwerpen. Daarnaast bevat het boekje artikelen over kerkmuziek, zoals over psalm 130, Luther en de muziek, Bach, de 'Suites Kerstfeest' van Jan Zwart.

Uitgave in eigen beheer, 192 blz., € 19,50, te bestellen via www.smelik.net

De cantor in de praktijk. Cantoraat rond Liedboek, bidden en zingen in huis en kerk.

Het nieuwe Liedboek, verschenen in 2013, is een grote stimulans voor het cantoraat. De bundel vraagt ook om een vernieuwde invulling van het cantorschap. Bij Kerkzang.nl – centrum voor de kerkzang verscheen daarom een speciale uitgave voor het cantoraat rond het nieuwe Liedboek: De cantor in de praktijk. Deze uitgave ontstond vanuit de praktijk van de Basiscursus Cantor. De beide docenten aan deze cursus, Catrien Posthumus Meyjes en Anje de Heer, tekenen voor de inhoud.

De cantor in de praktijk biedt op een overzichtelijke wijze praktische handreikingen en informatie. Centraal staat de overtuiging dat een cantor de gemeente wil inspireren en enthousiasmeren. Niet alleen door de uitoefening van dat wat bij de functie hoort, maar vooral ook door de manier waarop. Vanuit die invalshoek komen in de dertien hoofdstukken tal van onderwerpen aan de orde: voorzingen en vooroefenen, de rol van voorzanger, stemgebruik dat is afgestemd op de context, praktische aspecten (zoals: waar sta je? microfoon? inspelen op de ruimte, teamwork), mogelijkheden uitgaande van het Liedboek, de verschillende vormen, genres en stijlen, de mogelijkheden van psalmzingen, afstemming op de eigen context. Ook is er aandacht voor muzikale afwerking en verdieping, en wordt uitgebreid ingegaan op de cantor als liturgisch-muzikaal regisseur. Verder is er een begrippenlijst opgenomen evenals een index op de genoemde liednummers.

De bundel is in de eerste plaats bedoeld voor cantores en andere kerkmusici, maar ook voorgangers kunnen er zonder meer hun winst mee doen.

De uitgave (69 pag. in ringband, prijs € 17,50) kan worden besteld bij Kerkzang.nl, email: Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.

Kerkzang.nl, Koningin Wilhelminalaan 3-5, 3818 HN Amersfoort, 033 2586484 (di, wo, do tijdens kantooruren).